Κυριακή, 26 Απρίλιος 2009
ΕΝΑ ΑΛΜΠΑΤΡΟΣ …ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΠΟΙΗΤΗΣ


Όταν συναντούμε, σε κάποιο βιβλίο τυχαία, την ημερομηνία 1821, το μυαλό μας υποσυνείδητα ταξιδεύει στο χρόνο και εμφανίζει εικόνες από την επανάσταση των ελλήνων. Συνέβησαν όμως και άλλα συγκλονιστικά γεγονότα εκείνη τη χρονιά. Στις 9 Απριλίου του 1821 έρχεται στον κόσμο ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ένας γνήσιος εκπρόσωπος της διαφωράς. Ο Μπωντλαίρ θεωρείτε ένας από τους κύριους διαμορφωτές της έννοιας της ποίησης , όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Προχωρώντας πέρα από τα στενά όρια του ρεαλισμού, ο οποίος θριαμβεύει στην εποχή του, επιχειρεί μέσα από την ποίηση του να φθάσει στην Αλήθεια. Ο μόνος δρόμος για να φθάσει κανείς στην Αλήθεια είναι η φαντασία. Ο Ζαν Κασσού γράφοντας για τον Μπωντλαίρ, τονίζει : «Η αρχή, στην οποία αφιερώθηκε ολοκληρωτικά, είναι η αρχή της απόλυτης αυτονομίας της ύψιστης ιδιότητας του πνεύματος : της Φαντασίας». Η ποίηση του Μπωντλαίρ μας εισάγει στο κίνημα του Συμβολισμού και ανοίγει το δρόμο στους καταραμένους ποιητές Αρθούρο Ρεμπώ, Πωλ Βερλαίν κ.ά. Στην «Κυβέρνηση της Φαντασίας» (Σαλόνι του 1859) ο Μπωντλαίρ γράφει : « Όλο το ορατό σύμπαν, δεν είναι παρά μια αποθήκη εικόνων και σημείων, στα οποία η φαντασία θα δώσει μια σχετική θέση και αξία. Είναι ένα είδος τροφής που η φαντασία πρέπει να χωνέψει και να μετουσιώσει. Όλες οι ιδιότητες της ανθρώπινης ψυχής πρέπει να υποταχθούν στη φαντασία, η οποία προβαίνει στην ταυτόχρονη επίταξή τους». Ο Μπωντλαίρ θεωρείτε σήμερα ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Στην εποχή του όμως ελάχιστοι αναγνώρισαν το έργο του. Στην εφημερίδα Φιγκαρό του 1867, μια κριτική για τα «Άνθη του Κακού», λέει μεταξύ άλλων : «Σε μερικά σημεία αμφιβάλλουμε για τη πνευματική υγεία του κυρίου Μπωντλαίρ. Όμως μερικά άλλα δε μας επιτρέπουνε περαιτέρω αμφιβολίες. Κυριαρχεί, ως επί το πλείστον, μονότονη κι επιτηδευμένη επανάληψη ίδιων πραγμάτων, των ίδιων σκέψεων. Η αηδία πνίγει την αχρειότητα, -για να τη καταπολεμήσει σμίγει με το μίασμα». Αυτό που ενοχλεί περισσότερο είναι η περίεργη αντίληψη που έχει ο Μπωντλαίρ για την ομορφιά. Πολλοί άνθρωποι ακόμα και σήμερα αδυνατούν να συλλάβουν την αντίληψη αυτή. Ο ίδιος ο Μπωντλαίρ γράφει για την αισθητική : «Το Ωραίο πάντα θα είναι παράξενο. Δεν λέω ότι θα είναι παράξενο εκούσια και ψυχρά, διότι τότε δεν θα ήταν παρά ένα τέρας που ξεπήδησε μέσα από τις ατραπούς της ζωής. Λέω απλώς ότι πάντα θα ενέχει ένα στοιχείο παραδοξότητας, όχι ηθελημένης αλλά υποσυνείδητης. Και σε αυτήν την παραδοξότητα θα έγκειται και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που θα το καθιστά ωραίο».
Η ζωή του Μπωντλαίρ αποτέλεσε ένα συνονθύλευμα πάθους , ευαισθησίας, έμπνευσης αλλά και πικρίας, φτώχιας και μελαγχολίας. Παρότι μπορούσε να ζήσει μια άνετη ζωή ακολουθώντας ένα «ευπρεπές» επάγγελμα και κληρονομώντας την οικογενειακή του περιουσία, προτίμησε το δρόμο της Ποίησης του, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να αποκληρωθεί από τον θετό του πατέρα. Μέσα από τα γραπτά του τον αντιλαμβανόμαστε σαν έναν παθιασμένο γίγαντα της λογοτεχνίας. Στη καθημερινή ζωή του όμως ήταν ένας γραφικός, προκλητικός, νοσηρός ποιητής∙ ένας απόκληρος της κοινωνίας του. Ο Σαρλ Μπωντλαίρ δεν είναι τίποτα περισσότερο από το Άλμπατρος που περιγράφει με τόσο όμορφο τρόπο στο πασίγνωστο ποίημα του :

Άλμπατρος
Συχνά για να περάσουνε την ώρα οι ναυτικοί
άλμπατρος πιάνουνε, πουλιά μεγάλα της θαλάσσης,
που ακολουθούνε σύντροφοι, το πλοίο, νωχελικοί
καθώς γλιστράει στου ωκεανού τις αχανείς εκτάσεις.

Και μόλις στο κατάστρωμα του καραβιού βρεθούν
αυτοί οι ρηγάδες τ' ουρανού, αδέξιοι, ντροπιασμένοι,
τ' αποσταμένα τους φτερά στα πλάγια παρατούν
να σέρνονται σαν τα κουπιά που η βάρκα τα πηγαίνει.

Πώς κείτεται έτσι ο φτερωτός ταξιδευτής δειλός!
Τ' ωραίο πουλί τι κωμικό κι αδέξιο που απομένει!
Ένας τους με την πίπα του το ράμφος του χτυπά
κι άλλος, χωλαίνοντας, το πώς πετούσε παρασταίνει.

Ίδιος με τούτο ο Ποιητής τ' αγέρωχο πουλί
που ζει στη μπόρα κι αψηφά το βέλος του θανάτου,
σαν έρθει εξόριστος στη γη και στην οχλοβοή
μέσ' στα γιγάντια του φτερά χάνει τα βήματά του.
(μτφρ. Αλέξανδρος Μπάρας)
Αναρτήθηκε από dimitris στις 12:28 πμ 4 σχόλια
Ετικέτες Λογοτεχνία
Κυριακή, 19 Απρίλιος 2009
Ε ΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ … Η ΓΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΕΔΗ !
Το έτος 2009, έχει ανακηρυχθεί «Έτος Δαρβίνου» και «Διεθνές Έτος Αστρονομίας». Η φετινή χρονιά είναι μια γιορτή για το πεδίο των επιστημών. Έχουν περάσει 400 χρόνια περίπου, από την έκδοση του ρηξικέλευθου έργου του Γαλιλαίου : «Διάλογος σχετικά με τα δύο κοσμολογικά συστήματα» και 150 από την έκδοση τού έργου του Δαρβίνου «Περί της καταγωγής των ειδών».
Το βράδυ μου, την περασμένη Δευτέρα, δεν ξεκίνησε βέβαια με αυτές τις σκέψεις. Η πλήξη μου με οδήγησε στο έσχατο σημείο μαζοχισμού. Κάνοντας ζάπινγκ, σταμάτησα στην εκπομπή Ανατροπή του Πρετεντέρη. Θέμα της εκπομπής… ε δε την είδα κι απ’ την αρχή…ήταν όμως σχετικό με τη θρησκεία. Η εκπομπή παρουσίαζε ένα γκάλοπ , από το οποίο αποκομίζαμε το συμπέρασμα, πως το 90% του ελληνικού λαού πιστεύει στο Θεό, ενώ το 55% εμπιστεύεται την … εκκλησία; (Τί να πω έτσι μου φάνηκε). Και κει που η βαρεμάρα μου έχει φθάσει πλέον σε επίπεδα απελπισίας, η συζήτηση ζωντανεύει λίγο. Ένα από τους παραβρισκομένους στο πάνελ , ο συγγραφέας Χωμενίδης , αναρωτιέται πως είναι δυνατόν να μη διδάσκεται ακόμα στα ελληνικά σχολεία ο Δαρβίνος. Αρχίζω και βγαίνω απ’ τον λήθαργο…Τί το ήθελα… ο βουλευτής Άδωνης Γεωργιάδης σπεύδει αμέσως να απαντήσει πως το εκπαιδευτικό σύστημα έχει πολύ πιο σοβαρά προβλήματα μετά την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος γραφής…τον Δαρβίνο θα κοιτάμε τώρα!
Πρόσφατη έρευνα , η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα, δείχνει πως μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού όχι απλά δεν αποδέχεται τη θεωρία του Δαρβίνου, αλλά αγνοεί τι πρεσβεύει η εν λόγω θεωρία. Αυτό συμβαίνει γιατί εν έτει 2009, κανένας μαθητής λυκείου δε διδάσκεται τη θεωρία της εξέλιξης. Μάλιστα από τις 19 χώρες που συμμετέχουν, η Ελλάδα βρίσκεται στη 17η θέση αποδοχής της εξελικτικής θεωρίας, λίγο πιο πάνω από τις ΗΠΑ (μεγάλο μέρος του πληθυσμού αυτής της χώρας πιστεύει στην ψευδο-επιστημονική άποψη του ευφυούς σχεδιασμού) και την Τουρκία.
Ξεχάστηκα όμως…η συζήτηση στο πάνελ συνεχίζεται και σε κάποια στιγμή ο Γεωργιάδης εκνευρίζεται με τις απόψεις του Χωμενίδη και για να τον αποστομώσει ουρλιάζει προς το μέρος του … « Άντε ρε άσε μας ήσυχους… πήγαινε διάβασε λίγο Δαρβίνο (απαξιωτικά)». Το έτος 2009 , θα είναι για την Ελλάδα « Έτος της Άγνοιας». Περιμένω μάλιστα πως μετά από λίγο καιρό διάφορα «φωτεινά» μυαλά (δες Άδωνη) θα αμφισβητήσουν- επιτέλους- το ηλιοκεντρικό σύστημα. Και μπορούμε να φθάσουμε και ακόμη πιο πέρα φίλοι μου… ε ναι…γιατί όχι… ίσως η γη τελικά να είναι επίπεδη!!!
Αναρτήθηκε από dimitris στις 4:48 μμ 14 σχόλια
Ετικέτες Επιστήμες
Κυριακή, 12 Απρίλιος 2009
ΣΚΑΙ … ΟΙ 100 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ … ΗΡΩΙΚΟΙ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΕΜΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Εδώ και μερικές βδομάδες, προβάλετε από τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, η εκπομπή «100 μεγαλύτεροι έλληνες». Παρουσιάζονται 100 πρόσωπα, με τελικό σκοπό την ανάδειξη του «μεγαλύτερου» έλληνα όλων των εποχών μέσω ψηφοφορίας. Το τελικό αποτέλεσμα δεν έχει βγει ακόμα, αλλά τολμώ να κάνω μια πρόβλεψη. Σε έναν διαγωνισμό που «συναγωνίζονται» οι 100 «μεγαλύτεροι» έλληνες, φυσικό επακόλουθο είναι να νικήσει κάποιος που έχει το προσωνύμιο «Μέγας».
Δε θα σταθώ στον τραγέλαφο που προκαλεί η λίστα των συμμετεχόντων ( Βουγιουκλάκη, Χριστόδουλος, Λαζόπουλος κ.α.), ούτε στο γεγονός ότι κάποιοι δεν ήταν έλληνες ( Κωνσταντίνος , Βασίλειος Β΄ ). Με απογοήτευση βλέπω πως η αντίληψη για την Ιστορία στην Ελλάδα, έχει μείνει μισό αιώνα πίσω…τουλάχιστον. Είμαστε ακόμα δέσμιοι της ιστορικιστικής σχολής της Ιστορίας. Μιας ιστορίας που είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του εκάστοτε εθνικού κράτους. Μιας ιστορίας που θεμελιώνει την ύπαρξη του εκάστοτε εθνικού κράτους μέσα από μύθους και ηρωικούς καθοδηγητές. Μιας ιστορίας γραμμένης από τους νικητές… Με μια πιο προσεχτική ματιά αυτό γίνεται κατανοητό. Μέσα στα 100 άτομα που επιλέχθηκαν, μόνο 5 είναι γυναίκες. Και από τις 5 εκπροσώπους (την υποψηφιότητα Βουγιουκλάκη αρνούμαι και πάλι να τη σχολιάσω), η μία έχει ακραιφνώς ανδρικό ρόλο (Μπουμπουλίνα). Πρώτη εντύπωση που αποκομίζουμε ; … για να είσαι «μεγάλος» πρέπει να είσαι άντρας.
Το 1903 ο μαθητής του κοινωνιολόγου Ντυρκέμ, Σιμιάν, δημοσιεύει το περίφημο άρθρο του «Ιστορική μέθοδος και κοινωνική επιστήμη», το οποίο και αποτέλεσε μανιφέστο για τους ιστορικούς των Annales. Ο Σιμιάν στο άρθρο χρησιμοποιεί μεταφορικά τη θεωρία των Ειδώλων του Φράνσις Μπέικον και διακηρύσσει πως οι ιστορικοί πρέπει να απεκδυθούν από τα τρία «είδωλα της φυλής των ιστορικών». Θα έπρεπε να απαλλαχθούν από την ενασχόληση με την πολιτική ιστορία, από τη λογική πως η ιστορία ασχολείται με μεμονωμένα άτομα και από τη συνήθεια κατατριβής σε μελέτες περί των καταβολών των φαινομένων. Οι ιστορικοί των Annales υιοθετούν πλήρως το άρθρο του Σιμιάν. Ο Μπρωντέλ διακηρύσσει πως «η παραδοσιακή ιστορία είναι στραμμένη στον βραχύ χρόνο, στο άτομο και το γεγονός και μας έχει συνηθίσει σε μια βιαστική αφήγηση» ενώ «η καινούργια οικονομική και κοινωνική ιστορία ερευνά την κυκλική εναλλαγή των φαινομένων». Όσον αφορά στο τρίτο είδωλο του Σημιάν, ο Marc Bloch τονίζει πως η έννοια της καταγωγής στην ιστορία είναι θολή, διφορούμενη και ενοχλεί. «Ο δαίμονας της καταγωγής αποτέλεσε τη μετενσάρκωση του σατανικού αντιπάλου της Ιστορίας: της μανίας διατύπωσης κρίσεων.»
Η ιστορική ανάλυση των Annales επικεντρώνεται στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο, ενώ ενσωματώνει και τους τομείς της ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας, της γλωσσολογίας, της γεωγραφίας κ.ά. Αυτό δε σημαίνει πως αγνοούν την πολιτική ιστορία. Ο ρόλος της όμως υποβαθμίζεται. Στο έργο του Μπλοκ «Η Φεουδαλική κοινωνία» σπάνια γίνεται αναφορά στους βασιλιάδες ενώ στο έργο του Μπρωντέλ «Μεσόγειος» η πολιτική ιστορία εξοβελίζεται σε ένα ξεχωριστό μικρό κομμάτι του έργου του. Οι εκπρόσωποι του ιστορικισμού δεν ενσωματώνουν στην έρευνά τους άλλες επιστήμες. Χρησιμοποιούν γραπτές πηγές και κρατικά αρχεία για να γράψουν την ιστορία τους. Είναι δέσμιοι των πηγών και ο ρόλος της περαιτέρω ανάλυσης είναι ανύπαρκτος. Οι ιστορικοί των Annales δεν αποδέχονται τυφλά τις ιστορικές πηγές και τονίζουν πως ιδιαίτερα οι κρατικές πηγές εύκολα μπορούν να παραποιηθούν.
Βιβλία των ιστορικών Annales κυκλοφορούν και στην Ελλάδα, αλλά συνήθως περνούν απαρατήρητα. Έχει γίνει και μια προσπάθεια ενσωμάτωσης, της ιστορικής σκέψης των Annales στην εκπαίδευση. Μιλώ για το περίφημο βιβλίο της Ρεμπούση. Εκπρόσωποι της ιστορικιστικής σχολής, απερίγραπτοι εκπρόσωποι του ιστοτόπου Αντίβαρο, εθνικιστές, ακροδεξιοί, η «περίφημη» ακαδημία Αθηνών (Οι εκπρόσωποι της δεν ήταν αυτοί που συνεργάστηκαν με τον Παπαδόπουλο χωρίς να αρθρώσουν λέξη…αυτοί δεν ήταν που μπλόκαραν την υποψηφιότητα του Καζαντζάκη, γιατί δεν άντεχαν στην ιδέα να πάρει Νόμπελ κάποιος με αριστερές ιδέες ;), ενώθηκαν σαν μια γροθιά εναντίον του βιβλίου. Επινόησαν ιστορίες για σκοτεινά συμφέροντα που εκπροσωπεί η εν λόγω συγγραφική ομάδα του βιβλίου ( εξυπηρετούσαν κατ’ αυτούς την νέα τάξη πραγμάτων … ποια ;), χλεύασαν και τελικά καρατόμησαν το βιβλίο. Μαζί τους και το μεγαλύτερο μέρος των ελλήνων πολιτών. Δεν άντεξαν βλέπεις στην ιδέα ότι θα τους πάρουν τον Κολοκοτρώνη και την ηρωική μάχη των Δερβενακίων.
Ο λαός εμφορείται από την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχει στη διακυβέρνηση του τόπου του, γιατί ψηφίζει κάθε 4 χρόνια. Με τον ίδιο τρόπο αποποιείται τη συμμετοχή του στην Ιστορία, αναθέτοντας την εκπροσώπηση του σ’ αυτήν, σε «ήρωες» τύπου Κολοκοτρώνη και «Μεγάλου» Αλεξάνδρου. Όμως η Ιστορία κάθε τόπου γράφεται από όλους τους ανθρώπους και από τις συνθήκες που επικρατούν την ανάλογη εποχή. Ο Αλέξανδρος έτυχε να είναι βασιλιάς της Μακεδονίας, σε μια εποχή που οι συνθήκες ευνόησαν το εν λόγω βασίλειο να αναδειχθεί σε κυρίαρχη δύναμη. Τον Αλέξανδρο ακολούθησαν στην εκστρατεία του χιλιάδες άνθρωποι…και χιλιάδες έμειναν πίσω στη Μακεδονία, στηρίζοντας την οικονομία του κράτους.
Τα τελευταία χρόνια επικρατούν στην Ελλάδα δύο απόψεις για το πρόσωπο του «Μεγάλου» Αλεξάνδρου. Η πρώτη (και πιο δημοφιλής) υποστηρίζει πως ο «Μέγας» Αλέξανδρος, μεταλαμπάδευσε τα φώτα του ελληνικού πολιτισμού στην Ανατολή. Η δεύτερη υποστηρίζει πως ο Αλέξανδρος ήταν ένας στυγνός, ιμπεριαλιστής, δολοφόνος. Και ‘γω παραφράζοντας τη διάσημη ρήση του ιστορικού Marc Bloch ( τη χρησιμοποίησε για τον Ροβεσπιέρο) ανταπαντώ : «Αναίτιες καταδίκες συνοδεύονται από μάταιες αποκαταστάσεις. Αλεξανδρινοί, αντί-Αλεξανδρινοί, έλεος! Πείτε μας μόνο ποιος είναι ο Αλέξανδρος»!!!
Αναρτήθηκε από dimitris στις 7:26 μμ 3 σχόλια
Ετικέτες Ιστορία