ΠΛΩΤΙΝΟΣ και η τελειότητα του όντος

... "..Βασική ιδέα του Πλωτίνου για τον κόσμο της πραγματικότητος είναι η διάκριση του τελευταίου αυτού σε τρία επίπεδα, μεταξύ των οποίων υπάρχει συνεχής ροή επικοινωνίας που τους εξασφαλίζει μιαν αδιάσπαστη ενότητα. Τα επίπεδα αυτά, που ο Πλωτίνος τα ονομάζει "υποστάσεις", καθόσον το ένα υφίστατε στο άλλο, καθόσον το ένα υπο-στηρίζει το άλλο, είναι τρία: το εν, ο νους, και η ψυχή. Μεταξύ τους υπάρχει μια οντολογική ιεράρχηση, υπό την έννοιαν ότι η μια υπόσταση δεν προηγείται μόνο χρονικώς της άλλης, αλλά είναι, επίσης, η δημιουργική αιτία και, συγχρόνως, ο λόγος ύπαρξης της άλλης υπόστασης.
..Ειδικότερα, η ανώτατη οντότητα στην ιεραρχία της πραματικότητας είναι του εν, το οποίο ταυτίζεται με το ύψιστο αγαθό και τον θεό. Είναι η πρώτη αρχή από την οποίαν προήλθαν τα πάντα. Υπερέχει όλων των όντων, καθόσον, κατ'αντίθεσιν προς αυτά, που είναι σύνθετα κα χαρακτηρίζωνται από την πολλαπλότητα, εκείνο κλείνει μέσα του την απόλυτη, την αυθεντική ενότητα και απλότητα, πράγμα που το κάνει αύταρκες και τέλειο. Κάτι που είναι σύνθετο δεν μπορεί να είναι, κατ΄ανάγκην τουλάχιστον, τέλειο, γιατί, καθώς η προβαλλόμενη τελειότητα του εξαρτάται από τα συστατικά του, αν απωλεσθεί κάποιο από αυτά, θα χαθεί μαζί και η τελειότητα του πράγματος αυτού. Συγχρόνως, το εν δεν έχει όρια, είναι άπειρο, απροσδιόριστο.

..Η άποψη αυτή του Πλωτίνου φαίνεται ν'αντιφάσκει προς την παραδοσιακή εκείνη αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, σύμφωνα με την οποίαν η τελειότητα ενός όντος είναι συνυφασμένη με τον αυστηρό καθορισμό των ορίων της.
Ο Παρμενίδης, ορισμένως, υποστήριζε ότι μια οντότητα χωρίς όρια, αόριστα σχηματισμένη είναι ελαττωματικη. Και ο Πλάτων, αργότερα, και οι πνευματικοί επίγονοί του αντιδιέστειλαν το ον προς το γίγνεσθαι. Το ον έχει σαφή και καθαρά όρια. Το γίγνεσθαι, όντας σε ακατάπαυστη ροή, χασρακτηρίζεται από εγγενή απειρία και απροσδιοριστία των μορφών του.
Το ον είναι τέλειο, το γίγνεσθαι όχι.
Για τον Πλωτίνο, το εν, ασφαλώς ως εκ της απειρίας του, δεν θα ήταν τέλειο, αν ήταν ον.
Αλλά το εν δημιούρησε το ον και, πέρα από το γεγονός ότι ο δημιουργός δεν μπορεί να εξισωθεί με το δημιουργημά του, "δημιουργώντας το το άφησε έξω από τον εαυτό του"
Το εν δεν ταυτίζεται με το ον, αλλά το υπερβαίνει. Ως εκ τούτου, η τελειότητά του δεν μπορεί να εκτιμηθεί με τα μέτρα του όντος. Έτσι, κατ΄αντίθεσιν προς μιαν οντότητα που έχει ανάγκη από σαφή μορφή και όρια για να μην είναι ελλιπής, το εν, μολονότι άπειρο, είναι τέλειο, επειδή, ως απολύτως απλό και αύταρκες, δεν έχει ανάγκη από όρια."
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Ν. ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ
"ΜΑΓΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΩΤΙΝΟΥ
Εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ