Ο Πολεμικός χορός των αρχαίων Ελλήνων

Πυρρίχιος: Ο Πολεμικός χορός των αρχαίων Ελλήνων

Για την δημιουργία του πολεμικού αυτού χορού των αρχαίων Ελλήνων, υπάρχουν τρεις μυθικές εκδοχές:

1. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κρόνου, πριν τις Τιτανομαχίες και ενώ ο Ζευς ήταν ακόμα βρέφος, οι Κουρήτες χόρευαν τον πυρρίχιο γύρω του κάνοντας δυνατό θόρυβο με τα όπλα και τις ασπίδες τους για να μην ακούσει ο παιδοκτόνος Κρόνος το κλάμα του.

2. Στην πολιορκία της Τροίας, ο Αχιλλέας, πριν κάψει το νεκρό του Πατρόκλου, χόρεψε τον Πυρρίχιο πάνω στην πλατφόρμα των καυσόξυλων πριν παραδώσει τον Πάτροκλο στη νεκρική πυρά (πυρά - Πυρρίχιος).

3. Ο Πύρρος (γιος του Αχιλλέα) κάτω από τα τείχη της Τροίας, χόρεψε σε αυτό τον ρυθμό, από τη χαρά του για το θάνατο του Ευρύπυλου (Πύρρος - Πυρρίχιος).

Όποια και αν ήταν η μυθική «καταγωγή» του Πυρρίχιου, το σίγουρο είναι ότι τον χόρευαν από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι την Κρήτη, ενώ οι Σπαρτιάτες τον θεωρούσαν ένα είδος πολεμικής προπόνησης και τον μάθαιναν από μικρά παιδιά.

Για τον Πυρρίχιο βρίσκουμε αναφορές στον Όμηρο και τον Ξενοφώντα. Ο δεύτερος δε, κάνει λόγο και για μια άλλη, πιο «ελαφριά» ή «εκφυλισμένη» εκδοχή του Πυρρίχιου, την «πύρριχη». Αυτή η νεότερη εκδοχή του χορού υποβιβάζεται σε χορό συμποσίων, δε χορεύεται από ομάδες πολεμιστών χωρισμένους σε αμυνόμενους και επιτιθέμενους αλλά από μία ομάδα χορευτών (ανδρών και γυναικών) σε κύκλο.

Στις μέρες μας, τον Πυρρίχιο έχουν διασώσει οι Πόντιοι, σε μία μορφή που πλησιάζει την πύρριχη, χωρίς οπλισμό, με άνδρες και γυναίκες, αλλά αντί οι χορευτές να σχηματίζουν κύκλο, σχηματίζουν ευθεία γραμμή.ΠΗΓΗ

  "...ο Θάνος Μούρραης Βελλούδιος, αναφέρει ότι τα συνθετικά της λέξη «Ζεϋμπέκο», είναι «Ζεϋ εκ του Ζευς και συμβολίζει το πνεύμα» και Μπέκος, δηλαδή άρτος και συμβολίζει το σώμα»
.Επίσης οτι οφείλει την καταγωγή του, στον πυρρίχιο ,κι εγώ, προσθέτω εδώ, οτι αυτός ο χορός είναι κατ εξοχήν Θρακιώτικος κάνοντας μνεία,στο  ουσιαστικό,  θράκς, Θράκα, ΘΡΑΚΙΩΤΕΣ...
.........................................................................................................................

“Την λέξιν Ζεϋμπέκος, (γράφει ο Θάνος Βελούδιος), της οποίας το μεν πρώτον Ζεϋ εκ του Ζεϋς, συμβολίζει το πνεύμα, το δεύτερο Μπέκος, δηλαδή άρτος, συμβολιζει το σώμα, ανευρίσκομεν εις τον τόσον προσφιλή εις τους κατοίκους των χωρών του Αιγαίου, ολοκληρωμένον ρυθμόν των 9/8 = (3/4+3/8)
..Ούτος μετά την περίφημον διαμάχην του Απόλλωνος και Μαρσύου, (*) “Λέγουσι Απόλλωνα εκδείραι Μαρσύαν, ερίζοντα οι περί σοφίας”εκπροσωπεύει την σύνθεσιν του Δωρικού και του Φρυγικού μέλους. Διετηρήθη δε ολοζώντανος μέχρι των ημερών μας, με το φρυγικόν όνομα Ζεϋ-μπέκικος και χορεύεται ο ρυθμός ούτος με αυξάνουσαν δημοτικότητα, είτε υπό δύο ή περισσοτέρων χωρικών, ως πυρρίχιος των 9/8. ή συνηθέστερων εις τας πόλεις υπό ενός μόνον προσώπου΄ τούτο, χορεύει εις ρυθμόν ημίσεος ωριαίου δευτερολέπτου διά κάθε όγδοον του μουσικού μέτρου, προσηλούται με κατάνυξιν και περισυλλογήν εις την όρχησιν ταύτην και μόνον, προβάλλει δε εαυτό ψυχολογικώς είς το χάος-φάος, δηλαδή εις τον μεταξύ χρόνου και διαστήματος, χώρον πέραν του καλού και του κακού, πέρα οιουδήποτε συμβατισμού.
Την λέξιν Αρτοζήν, η οποία είναι μετάφρασις είς την Ελληνικήν τής παναρχαίας φρυγικής λέξεως Ζεϋμπέκος, συναντώμεν επίσης ως διατηρηθείσαν και ζώσαν ονομασίαν ενός ευμεγέθους όρους, είς το βόρειον τμήμα τής Αρκαδίας εις την Πελοπόννησον.
Ο κατάψυχρος ιαματικός ποταμός Λούσιος, μετά του αρχαίου Ασκληπιείου του και των πηγών Αγνώ και Τουθόα, ευρίσκονται πλησίον του όρους Αρτοζηνός.
... Εις τον Λούσιον ποταμόν, τον Ελληνικόν εν τέλει αυτόν ιορδάνην, εις τας υπώρειας του όρους Αρτοζηνός εβάπτισαν τον Δία, δια την μύησιν του, εις τους προαιωνίους ρυθμούς, τα Πνεύματα Αγνώ και Τουθόα (TU DEUS=ΣΥ ΘΕΟΣ), δηλαδή αγνόν Άγιον πνεύμα εν συνθέσει με Σέ Αυτόν, όταν εισήχθη η λατρεία τούτου εις την Ελλάδα. “Ει βούλει γνώναι Θεόν, λαβών γνώθι σ΄αυτόν”.

Και αφού συνεχίζει με μια καταπληκτική περιγραφεί των κινήσεων του χορού , “... εγγίζει πλειστάκις δια των γονάτων (ο χορευτής), του σώματος και των χειρών του το χώμα ως άλλος Ανταίος, δηλαδή “παίρνει τις ανάλιες” από την γην, επιρρωνύμενος ούτω εκ του άλατος της, τουτέστιν εκ του πνεύματος της.

“...Ούτω πως εξηγείται η τεράστια (συνεχίζει λίγο ποιο κάτω), και διηνεκώς αύξουσα αγάπη δια τον Ζεϋμπέκικον ως και η μελλοντικώς προοιωνιζόμενη ευρεία άνθησις του, ως ενός καταπληκτικά αποδεσμευτικού και λυτρωτικού χορού όστις 1200 χρόνια προ Χριστού εχορεύετο ήδη από τούς πρώτους Έλληνας Φρύγας (θράκας) εις την λατρείαν της Κυβέλης, δηλαδή της τότε Θεομήτορος”.

Τέλος ο Ζεϊμπέκικος, “... συμβολίζει επίσης τον κύκλο και την διαδρομήν του χρόνου, δηλαδή τον ρούν της ζωής αυτής ταύτης.

Ο ρυθμός του των 9/8 αποτελείται, ως προανεφέρθη, από ¾ συν 3/8 της φθογγολογίας, κατά κανονικήν εναλλαγήν και αλληλουχίαν. Ούτω πως, τού έτους, δηλαδή τα μεν ¾ συμβολίζουν τας μακρότερας ημέρας τού ενιαυτού, τα δε 3/8 τάς μικροτέρας.

Και κλίνει την μελέτη του, αυτός ο περίφημος Ελληνευρέτης με το εξής υστερόγραφο.
“Υ.Γ. Ο Ζεϋμπέκικος – Αρτοζήν είναι ένας υπερβατικός διαλογισμός εν είδει προσευχής, ή κινησιολογικής ρέμβης. Εξ ού και οι Ρεμπέτες, για αρρενωπούς άνδρες, ήτοι μια όρχησις ως εκ των γνωστών αδένων των, και όχι χορός, ειν δε αφιερωμένη (η όρχησις) εις των πρώτον Διόνυσον της Ορφικής Θράκης όπως και ο φιλοπαίγμων ακκισμοβριθής κόρδαξ ( τσιφτετέλι)
Ο χορός (τέλος), είναι αφιερωμένος εις τον Απόλλωνα, και ανάγεται εις ηπιώτερας αρμονικάς κινήσεις από την μέση και πάνω.
Πηγή
ΖΕΫΜΠΕΚΙΚΟΣ
από την Μουσική Ελληνική Σουίτα:
Κονσέρτο Μεσογειακό, πέραν του καλού και του κακού.
Μέρος 4' Τμήμα (ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ ΣΩΜΑ)

Ελληνοευρετικαί επιδώσεις υπό Θάνου Αλεξάνδρου Μούρραη-Βελούδιου, Α/σμηνάρχου α.